Liên hệ với chúng tôi Contact Us

Chuỗi giá trị ngành nhiệt điện than

Nhiệt điện than là một trong những ngành chủ chốt và đặc biệt quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh năng lượng quốc gia. Hiểu được chuỗi giá trị của ngành là bước đầu trong việc nắm được các biến số trọng yếu có tác động tích cực hoặc tiêu cực đến ngành.

Finsuccess

1. Nguyên vật liệu đầu vào

Than đá là nguyên liệu chính lĩnh vực nhiệt điện than, chiếm hơn 90% trong chi phí nguyên vật liệu. Hiện tại nguồn than được sử dụng trong hoạt động sản xuất đến từ 2 nguồn chính là trong nước và nhập khẩu.

1.1 Bối cảnh ngành than trong nước

1.1.1  Tình hình các mỏ than tại Việt Nam

Loại hình than của nước ta khá đa dạng, nhưng có năm loại chính: than Antraxit, than mỡ, than bùn, than ngọn lửa dài, than nâu.

Finsuccess

Theo số liệu của hình trên thì hiện tại thì tổng tài nguyên, trữ lượng than có mức độ thăm dò dự tính, chắc chắn và tin cậy là là 3.4 tỷ tấn. Tuy bể than Sông Hồng được đánh giá là có trữ lượng khổng lồ nhất thậm chí nếu tính đến độ sâu -3.500 m thì trữ lượng lên tới 210 tỷ tấn nhưng việc khai thác được đánh giá là quá rủi ro.

Finsuccess

Bể than sông Hồng có tổng diện tích điều tra là 2.765km2 thuộc địa phận các tỉnh: Thái Bình, Hải Dương, Hưng Yên, Nam Định, Hải Phòng, Hà Nam

Bể than sông Hồng có điều kiện địa chất hết sức phức tạp cho việc khai thác, lại nằm trong vùng nhạy cảm về môi trường, xã hội và có nhiều tài nguyên nhiên, văn hóa, nhất là tài nguyên nước và đất nông nghiệp. Nếu việc khai thác diễn ra có thể gây đứt gãy các mảng kiến tạo từ đó dẫn đến các hiện tượng động đất, sạt lở,.. cho nên tuy quy mô lớn nhưng lại không có hiệu quả kinh tế.

Hiện tại bể than khu vực Đông Bắc là nguồn cung than chủ yếu của nước ta với mỏ than Quảng Ninh. Trữ lượng than trong khu vực được thống kê khoảng 4 tỷ tấn trong đó đã có trên 3,3 tỷ tấn là thuộc sở hữu của vùng mỏ Quảng Ninh. Than đá ở Quảng Ninh phần lớn tập trung tại ba khu vực: Hạ Long, Cẩm Phả và Uông Bí - Đông Triều, mỗi năm khai thác 30 – 40 triệu tấn.

Finsuccess

Mỏ lộ thiên Cọc 6 – Quãng Ninh

1.1.2 Sản lượng khai thác và tiêu thụ hằng năm

Hiện tại Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và Tổng công ty Đông Bắc (TCTĐB) là 2 đơn vị sản xuất than chính của ngành than (chiếm 95% sản lượng than sản xuất trong nước).

Finsuccess

Bình quân hằng năm TKV và TCTĐB khai thác khoảng 40 – 47 triệu tấn than. Hiện tại ngành than có kế hoạch gia tăng sản lượng sản xuất bình quân đến năm 2030 đạt 45 – 48 triệu tấn và sẽ điều chỉnh giảm cho các năm về sau.

Finsuccess

Với ưu tiên đảm bảo an ninh năng lượng, hầu hết sản lượng than đều được tiêu thụ trong nước với tỷ trọng cao nhất thuộc về nhóm công nghiệp điện (hơn 70%) và có xu hướng tiếp tục tăng trong những năm tiếp theo. Chính vì sự chênh lệch về cung cầu than trong nước nên hằng năm nước ta phải chi hàng tỷ USD để nhập than đá chủ yếu từ Australia, Indonesia, Nga để bổ sung.

Finsuccess

1.1.3 Cơ chế giá than trong nước

Do ngành than ảnh hưởng mật thiết đến an ninh năng lượng quốc gia nên lĩnh vực này được quản lý bởi Chính phủ và các cơ quan chức năng liên quan (TKV, TCTĐB)  nhằm đảm bảo cung cấp than đủ cho nhu cầu năng lượng trong nước và ổn định giá thành. Cơ chế giá sẽ theo (Cost + Margin) tức là giá than mua vào sẽ đủ để công ty bù đắp toàn bộ chi phí và có thêm một tỷ suất lợi nhuận theo thỏa thuận.

Cơ chế bình ổn giá này tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất trong nước đặc biệt là doanh nghiệp và hộ gia đình tuy nhiên việc gia than tăng mạnh trong năm 2021 (tăng gấp đôi so với giá than trong nước) đã gây áp lực lên chi phí sản xuất chung của ngành.

Tính đến 2022, TKV đang phải gánh khoảng nợ 74.600 tỷ đồng - hơn 3 tỷ USD, hiện tại số nợ này lớn gấp 1,6 lần vốn sở hữu do phải trực tiếp điều tiết giá than trong nước trong bối cảnh giá than năm 2022 tăng cao.

2. Quy trình phát điện, truyền tải, phân phối điện

Tổng vốn đầu tư các công trình điện của EVN chiếm 39% tống vốn đầu tư nguồn và lưới điện toàn ngành. Trong đó: vốn EVN đầu tư nguồn điện của chiếm khoảng 20%, lưới điện truyền tải 7% và lưới phân phối khoảng 12% tổng vốn đầu tư toàn ngành.

2.1 Phân bố các nhà máy nhiệt điện Việt Nam

Quy mô hệ thống điện Việt Nam đứng đầu khu vực ASEAN, tính đến cuối năm 2022, tổng công suất nguồn điện toàn hệ thống đạt khoảng 77.800 MW, tăng khoảng 1.400 MW so với năm 2021. Trong đó, tổng công suất các nguồn điện năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) là 20.165 MW - chiếm tỷ trọng 26,4%, nhiệt điện than là 25.312 MW - chiếm tỷ trọng 32,5%, nhiệt điện khí 7.160 MW - chiếm tỷ trọng 9,2%, thủy điện (bao gồm thủy điện nhỏ) là 22.544 MW - chiếm tỷ trọng 29,0%.

Finsuccess

Tiêu thụ nhiệt điện than tập trung chủ yếu tại 2 miền Bắc miền Nam. Các nhà máy điện sử dụng than nội tập trung tại miền Bắc (khoảng 12.670 MW) do gần khu vực mỏ than Quảng Ninh và khu vực bể than Sông Hồng, trong khi các nhà máy điện sử dụng than nhập chủ yếu nằm ở miền Nam (khoảng 8.680 MW).

2.2 Các bên tham gia khâu phát điện

Dựa trên số liệu nhà máy nhiệt điện đang vận hành thì lĩnh vực này được chi phối chủ yếu bởi Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN), các nhà máy sẽ được điều hành trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các công ty con của tập đoàn trên. Bên cạnh cũng có sự tham gia của Tập đoàn than – khoáng sản Việt Nam (TKV) và Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) và của một số nhà đầu tư nước ngoài.

Finsuccess

2.3 Mạng lưới truyền tải, phân phối điện

Hiện tại ENV đang độc quyền ở khâu này với hệ thống các công ty con chịu trách nhiệm phân phối, truyền tải.

2.3.1 Khâu truyền tải

Khâu truyền tải là hoạt động trung gian giúp vận chuyển điện năng đến khâu phân phối và bán lẻ. Ở giai đoạn này, điện năng sản xuất từ các nhà máy điện sẽ được truyền tải qua lưới điện cao thế 220kV và  đường dây 500kV Bắc – Nam.

Finsuccess

Đối với hệ thống đường dây 500kV sẽ đóng vai trò như xương sống của hệ thống điện Việt Nam với chiều dài hơn 1500 km chạy dọc từ Bắc vào Nam. Hệ thống này đóng vai trò rất quan trọng trong việc cân bằng năng lượng toàn quốc và ảnh hưởng tới độ tin cậy cung cấp điện của từng miền. Đối với hệ thống đường dây 200kv sẽ là xương sống cho hệ thống điện của từng miền, có nhiệm vụ đảm bảo việc cung cấp điện an toàn và liên tục tới lưới điện của miền và khu vực.

Finsuccess

Trong giai đoạn 2016-2020, với việc bổ sung thêm hơn 20.000 MW nguồn điện mới và hơn 11.300 km đường dây, hơn 8.400 MVA công suất trạm biến áp, hệ thống điện Việt Nam về cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu phụ tải với độ tin cậy cung cấp điện ngày càng được nâng cao với số lần cắt tải giảm mạnh.

Finsuccess

2.4 Khâu phân phối và bán lẻ điện

2.4.1 Khâu phân phối

Hoạt động phân phối điện diễn ra ở đường dây từ 6kV – 100kV thuộc quyền quản lý của các tổng công ty điện lực các miền (Tổng cục điện lực miền Nam, Tổng cục điện lực miền Bắc, Tổng cục điện lực miền Trung, Tổng cục điện lực TPHCM, Tổng cục điện lực Hà Nội).

Các đơn vị ở phân khúc này có trách nhiệm quản lý các lưới điện phân phối khu vực (lưới điện phân phối 110kV cho một thành phố hay một khu công nghiệp nào đó) và lưới điện trung thế 35kV, 22kV, 15kV, 10kV, 6kV để phân phối đến các máy biến áp nhỏ trước khi hạ áp xuống 0,4kV cho các hộ tiêu thụ.

2.4.2 Khâu bán lẻ điện

Ở  Việt Nam, khung giá điện bán lẻ được EVN đề xuất sau đó trình cho Bộ Công Thương phê duyệt. thông thường cơ chế đề xuất giá điện sẽ được hình thành dựa trên các yếu tố chính gồm:

  • Giá thành sản xuất và nhập khẩu điện: Giá thành sản xuất điện bao gồm chi phí về nhiên liệu, vận hành nhà máy điện, bảo dưỡng và chi phí khác
  • Chi phí truyền tải và phân phối: Chi phí này bao gồm việc truyền tải điện từ nhà máy điện đến các trạm biến áp và phân phối nó đến khách hàng cuối cùng.
  • Chi phí quản lý và hỗ trợ: Đây là các chi phí liên quan đến quản lý và hoạt động của EVN, bao gồm chi phí quản lý, tiếp thị, dịch vụ khách hàng và các hoạt động hỗ trợ khác.
  • Chính sách và quy định của chính phủ: Chính sách này bao gồm việc quy định giá điện, thuế và phí liên quan đến điện, cũng như các biện pháp khác nhằm đảm bảo an toàn, bảo vệ môi trường và quyền lợi của người tiêu dùng.
  • Cơ cấu giá điện: Giá điện bán lẻ tại Việt Nam được phân thành các mức giá khác nhau tùy theo mục đích sử dụng và đối tượng khách hàng

Finsuccess

3. Khâu tiêu thụ

3.1 Tình hình tiêu thụ điện tại Việt Nam

Sản lượng điện thương phẩm thực hiện năm 2022 là 242,72 tỷ kWh, tăng 7,73% so với năm 2021. Doanh thu bán điện thương phẩm năm 2022 là 456.971,15 tỷ đồng, tăng 9,31% so với năm 2021.

Finsuccess

3.2 Đối với tiêu thụ điện theo 3 miền

Miền Bắc có tốc độ tăng trưởng phụ tải cao nhất cả nước với tốc độ tăng trưởng điện thương phẩm bình quân trong toàn giai đoạn 2011-2020 là 11,2%. Miền Nam có tốc độ tăng trưởng điện thương phẩm bình quân cùng kỳ thấp hơn ở mức 9,7%. Miền Trung chiếm tỷ trọng  thấp nhất chỉ đạt 8,7%.

Finsuccess

3.3 Đối với tiêu thụ theo lĩnh vực

Sự chuyển dịch cũng thể hiện trong cơ cấu tiêu thụ điện toàn quốc. Giai đoạn 2010-2020 có nhiều sự khác biệt so với giai đoạn 10 năm trước đó, khi mà nông- lâm- thủy sản có tỷ trọng và tăng trưởng điện thương phẩm khá thấp, công nghiệp có tốc độ tăng trưởng cao và tỷ trọng gia tăng khá nhanh.

Về tiêu thụ điện trong ngành công nghiệp, tốc độ tăng trưởng bình quân trong cả giai đoạn 2011-2020 là 10,1%/năm, trong khi ở giai đoạn 2001-2010 là 17,5%/năm. Tỷ trọng điện thương phẩm ngành công nghiệp duy trì ở mức tăng cao từ 52,7% năm 2010 lên 54,1% năm 2020, chủ yếu đến từ Tổng công ty điện lực miền Bắc và miền Nam.

Về tiêu thụ điện trong khu vực hộ gia đình, trong những năm qua duy trì ở mức tăng trưởng khoảng 8,6%/năm. Lý do cơ bản là sự gia tăng dân số và khả năng tiếp cận điện năng ngày càng trở nên dễ dàng.

Finsuccess

Duy Thoại
Investment Analyst
Duy Thoại

"Khi được hứa hẹn về làm giàu nhanh chóng, hãy nhanh chóng nói Không"


Có thể bạn quan tâm
CHUỖI GIÁ TRỊ BĐS KHU CÔNG NGHIỆP

CHUỖI GIÁ TRỊ BĐS KHU CÔNG NGHIỆP

Ngành triển vọng 2024-11-12 09:43

Bất động sản khu công nghiệp (BĐS KCN) không chỉ đơn thuần là việc xây dựng nhà xưởng cho thuê. Để m...

Chuỗi giá trị ngành Vận Tải Biển

Chuỗi giá trị ngành Vận Tải Biển

Ngành triển vọng 2024-11-11 09:45

Vận tải biển là một phần không thể thiếu trong nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là với các quốc gia có...

Chuỗi giá trị ngành Chứng Khoán

Chuỗi giá trị ngành Chứng Khoán

Ngành triển vọng 2024-11-08 15:11

Các công ty chứng khoán không chỉ đóng vai trò trung gian mà còn tham gia vào đầu tư trực tiếp (tự d...

Chuỗi giá trị ngành Đá xây dựng

Chuỗi giá trị ngành Đá xây dựng

Ngành triển vọng 2024-10-10 11:41

Ngành đá xây dựng là một ngành có vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguyên liệu cho các công tr...

Chuỗi giá trị ngành Dầu Khí

Chuỗi giá trị ngành Dầu Khí

Ngành triển vọng 2024-10-09 16:07

Xăng dầu là ngành có chuỗi giá trị tương đối phức tạp, vì từ công đoạn khai thác thượng nguồn cho tớ...

Chuỗi giá trị ngành Đường

Chuỗi giá trị ngành Đường

Ngành triển vọng 2024-10-02 16:44

Chuỗi giá trị ngành đường Việt Nam cũng tương tự như ngành đường thế giới bao gồm các khâu từ trồng...

Chuỗi giá trị ngành Xây dựng

Chuỗi giá trị ngành Xây dựng

Ngành triển vọng 2024-09-29 21:49

Chuỗi giá trị ngành xây dựng bao gồm nhiều giai đoạn và bên liên quan, từ khâu lên chuẩn bị, thiết k...

Chuỗi giá trị ngành Cảng biển Việt Nam

Chuỗi giá trị ngành Cảng biển Việt Nam

Ngành triển vọng 2024-09-16 16:05

Việt Nam là một đất nước có đường bờ biển trải dài, vì vậy, hoạt động giao thương qua Cảng biển là m...

Chuỗi giá trị ngành dệt may Việt Nam

Chuỗi giá trị ngành dệt may Việt Nam

Ngành triển vọng 2024-09-13 17:29

Trong nhiều năm qua, ngành dệt may đã dẫn đầu trong chiến lược xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam ra th...

Chuỗi giá trị ngành săm lốp Việt Nam

Chuỗi giá trị ngành săm lốp Việt Nam

Ngành triển vọng 2024-09-13 10:53

Chuỗi giá trị ngành săm lốp khá tương đồng và có mối quan hệ khắng khít với ngành cao su nhưng ngành...

Chuỗi giá trị ngành Tôm Việt Nam

Chuỗi giá trị ngành Tôm Việt Nam

Ngành triển vọng 2024-09-11 13:39

Chuỗi giá trị Ngành tôm tại Việt Nam sẽ bắt đầu từ tôm giống đối với những công ty mong muốn chủ độn...

Chuỗi giá trị ngành Cá Tra Việt Nam

Chuỗi giá trị ngành Cá Tra Việt Nam

Ngành triển vọng 2024-09-10 10:46

Chuỗi giá trị cá tra bao gồm các bước từ đầu vào như sản xuất thức ăn chăn nuôi, trại cá giống, đến...

Chuỗi giá trị ngành Dược Việt Nam

Chuỗi giá trị ngành Dược Việt Nam

Ngành triển vọng 2024-09-09 16:01

Chuỗi giá trị ngành Dược bắt đầu từ những nguyên liệu dược như dược phẩm hoạt tính (API) và tá dược...

Chuỗi giá trị ngành Sữa Việt Nam

Chuỗi giá trị ngành Sữa Việt Nam

Ngành triển vọng 2024-09-09 15:38

Hiểu được chuỗi giá trị của ngành sẽ rất dễ dàng để chúng ta tiếp cận phân tích một doanh nghiệp. Bà...

Chuỗi giá trị của ngành bán lẻ ICT tại Việt Nam

Chuỗi giá trị của ngành bán lẻ ICT tại Việt Nam

Ngành triển vọng 2024-09-05 13:30

Chuỗi giá trị ngành bán lẻ nói chung và ngành bán lẻ ICT (Công nghệ Thông tin và Truyền thông) nói r...

Chuỗi giá trị ngành bán lẻ trang sức Việt Nam

Chuỗi giá trị ngành bán lẻ trang sức Việt Nam

Ngành triển vọng 2024-08-21 11:23

Để mô tả chuỗi giá ngành bán lẻ trang sức môt cách đầy đủ từ khâu nguyên liệu đầu vào đến quá trình...

Báo cáo chiến lược: “Thép đã tăng thế đấy”

Báo cáo chiến lược: “Thép đã tăng thế đấy”

Ngành triển vọng 2023-11-27 14:59

Bức tranh ngành thép Việt Nam năm 2024 đã có phần sáng sủa hơn khi vốn dĩ đây là một trong những ngà...

BÁO CÁO CẬP NHẬT KQKD NGÀNH NGÂN HÀNG QUÝ 3/2023

BÁO CÁO CẬP NHẬT KQKD NGÀNH NGÂN HÀNG QUÝ 3/2023

Ngành triển vọng 2023-11-15 10:47

Kết quả kinh doanh của nhóm ngân hàng quý 3 đi ngang so với cùng kỳ và đạt 68% kế hoạch 2023. Tuy ch...

Triển vọng ngành thép Trung Quốc 2024

Triển vọng ngành thép Trung Quốc 2024

Ngành triển vọng 2023-11-14 07:47

Mặc dù có thể thấy sự phục hồi trong sản lượng thép tại quốc gia này từ đầu năm nhưng dự kiến những...

Chuỗi giá trị ngành nhiệt điện khí

Chuỗi giá trị ngành nhiệt điện khí

Ngành triển vọng 2023-07-06 10:56

Tiếp nối chuỗi giá trị ngành nhiệt điện than, Finsuccess sẽ tiếp tục trình bày ngành nhiệt điện khí,...