Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước là gì? Tác dụng và ảnh hưởng đến TTCK?

I.Tín phiếu ngân hàng Nhà nước là gì? 

Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là giấy tờ có giá ngắn hạn do NHNN phát hành nhằm thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia. Và là công cụ nợ ngắn hạn do NHNN phát hành nhằm điều tiết thanh khoản tiền tệ trên thị trường mở. Khi phát hành tín phiếu, NHNN thu hút tiền từ các tổ chức tín dụng (TCTD) và các tổ chức khác, qua đó giảm lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế.

Đặc điểm:

• Thời hạn: Dưới 01 năm.

• Lãi suất: Được xác định bởi NHNN khi phát hành.

• Hình thức: Không ghi tên, không kỳ hạn.

• Đối tượng mua: Các tổ chức tín dụng có tài khoản thanh toán tại NHNN.

• Mục đích:

  • Điều tiết lượng tiền lưu thông.

  • Ổn định thị trường tiền tệ.

  • Hỗ trợ chính sách tiền tệ.

Cách thức hoạt động:

• NHNN phát hành tín phiếu cho các tổ chức tín dụng.

• Các tổ chức tín dụng mua tín phiếu bằng cách chuyển tiền vào tài khoản của NHNN.

• Khi tín phiếu đến hạn, NHNN thanh toán tiền cho các tổ chức tín dụng.

Lợi ích:

• Đối với NHNN:

  • Kiểm soát lượng tiền lưu thông.

  • Ổn định thị trường tiền tệ.

  • Hỗ trợ chính sách tiền tệ.

• Đối với tổ chức tín dụng:

  • Có thêm nguồn vốn.

  • Giảm bớt rủi ro thanh khoản.

  • Tham gia vào thị trường tiền tệ.

II. Lý do nhà nước hút tiền qua tín phiếu?

1. Kiểm soát lạm phát: Khi lượng tiền trong lưu thông quá nhiều, giá cả hàng hóa và dịch vụ sẽ tăng cao, dẫn đến lạm phát. Việc phát hành tín phiếu giúp thu hồi lượng tiền dư thừa, qua đó giảm bớt áp lực lạm phát.

2. Ổn định tỷ giá hối đoái: Khi lượng tiền VND trên thị trường nhiều hơn so với nhu cầu, giá trị VND sẽ giảm so với các đồng tiền khác. Việc hút tiền qua tín phiếu giúp giảm bớt lượng VND dư thừa, qua đó góp phần ổn định tỷ giá hối đoái.

3. Hỗ trợ thị trường tiền tệ: Khi thanh khoản thị trường tiền tệ thấp, các ngân hàng sẽ gặp khó khăn trong việc huy động vốn. Việc phát hành tín phiếu giúp cung cấp thêm thanh khoản cho thị trường, qua đó giúp các ngân hàng hoạt động dễ dàng hơn.

4. Hạn chế rủi ro hệ thống ngân hàng: Khi lượng tiền trong lưu thông quá nhiều, các ngân hàng sẽ có nguy cơ bị đầu tư vào các tài sản rủi ro. Việc hút tiền qua tín phiếu giúp giảm bớt nguy cơ này, qua đó góp phần bảo vệ hệ thống ngân hàng.

5. Hỗ trợ chính sách tiền tệ: Việc phát hành tín phiếu là một công cụ của chính sách tiền tệ. Ngân hàng Nhà nước có thể sử dụng công cụ này để điều chỉnh lượng tiền trong lưu thông, qua đó đạt được mục tiêu chính sách tiền tệ.

Tuy nhiên, việc hút tiền qua tín phiếu cũng có hạn chế : 

1. Gây áp lực lên lãi suất: Khi lượng tiền trong lưu thông giảm, lãi suất sẽ tăng cao. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống của người dân.

2. Gây khó khăn cho các doanh nghiệp: Khi lãi suất tăng cao, các doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc huy động vốn, qua đó ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh.

3. Gây bất ổn cho thị trường tài chính: Việc hút tiền qua tín phiếu tác động tới thị trường tài chính vì giai đoạn đó tỷ giá tăng, NHNN phải hút tín phiếu để điều tiết lượng tiền VND lưu thông khiến lãi suất ngắn hạn tăng lên => Từ đó tạo tâm lý bi quan cho NĐT

Do đó, Ngân hàng Nhà nước cần cân nhắc kỹ lưỡng khi sử dụng công cụ này và thực hiện một cách thận trọng để hạn chế những tác động tiêu cực.

III. Cách tính giá tín phiếu

Giá trị của tín phiếu được xác định dựa trên mệnh giá và lãi suất. Lãi suất tín phiếu do NHNN quyết định và được công bố trước khi tổ chức đấu thầu hoặc bán trực tiếp.

Ví dụ về việc Nhà nước hút tiền qua tín phiếu năm 2024:

• Thời điểm: Tháng 3 năm 2024.

• Mục đích: Hút thanh khoản dôi dư trên thị trường nhằm kiểm soát lạm phát và ổn định tỷ giá hối đoái.

• Hình thức: Phát hành tín phiếu kỳ hạn 28 ngày qua đấu thầu.

• Quy mô: NHNN đã hút về hơn 155.000 tỷ đồng qua kênh tín phiếu trong tháng 3 năm 2024.

• Lãi suất: Lãi suất tín phiếu trúng thầu dao động từ 1,4% đến 1,9%/năm.

Tác động:

• Việc hút tiền qua tín phiếu giúp NHNN kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá hối đoái và hỗ trợ chính sách tiền tệ.

• Tuy nhiên, việc hút tiền qua tín phiếu cũng có thể dẫn đến một số tác động tiêu cực như:

  • Giảm thanh khoản của hệ thống ngân hàng.

  • Tăng lãi suất cho vay trên thị trường liên ngân hàng.

  • Gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp.

Kết luận: Tín phiếu NHNN là một công cụ quan trọng trong việc điều hành chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, việc sử dụng công cụ này cần được cân nhắc kỹ lưỡng để hạn chế những tác động tiêu cực.