1. "Nó không thể giảm hơn nữa."
Peter Lynch lấy Polaroid làm ví dụ. Cổ phiếu này đã giảm từ $140 xuống $107, và nhiều người nói rằng: "Nếu giá xuống dưới $100, hãy mua ngay." Nhưng sau đó, Polaroid tiếp tục giảm mạnh và chỉ còn $18 trong vòng 9 tháng. Bài học: Đừng nghĩ rằng cổ phiếu đã chạm đáy chỉ vì nó đã giảm nhiều.
2. "Nó không thể tăng cao hơn nữa!"
Lynch lấy Philip Morris làm ví dụ. Vào năm 1951, cổ phiếu này chỉ có giá 12 cent, sau đó tăng lên 60 cent vào năm 1961. Khi cổ phiếu đã tăng giá nhiều lần, nhà đầu tư thường nghĩ: "Làm sao nó có thể tăng nữa?" Nhưng thực tế, Philip Morris đã tăng 100 lần giá trị ban đầu. Bài học: Không có giới hạn cho mức tăng trưởng của cổ phiếu, miễn là công ty tiếp tục phát triển.
3. "Cuối cùng thì nó cũng sẽ quay lại mức cũ."
Lynch phản bác quan điểm này: "Cổ phiếu không có nghĩa vụ phải quay lại mức giá cũ." Ông lấy ví dụ về Western Union và RCA – những công ty từng rất mạnh nhưng không bao giờ hồi phục. Bài học: Đừng mong đợi một cổ phiếu sẽ tự động phục hồi, hãy đánh giá dựa trên thực tế kinh doanh của công ty.
4. "Khi nó hồi phục, tôi sẽ bán."
Lynch giải thích: Giả sử bạn mua cổ phiếu ở mức $10, nhưng giá giảm xuống $6. Bạn nói: "Khi nào nó quay lại $10, tôi sẽ bán." Lynch nói rằng nếu bạn tin rằng nó sẽ hồi phục về $10, thì thay vì đợi bán, bạn nên mua thêm vì có cơ hội lời lớn hơn. Bài học: Đặt kế hoạch đầu tư dựa trên phân tích thực tế, không phải kỳ vọng vô căn cứ.
5. "Luôn tối nhất trước khi bình minh ló dạng."
Lynch lấy ví dụ về ngành vận tải đường sắt Mỹ. Năm 1979, có 96.000 toa hàng được giao. Hai năm sau, con số này giảm xuống 45.000 – mức thấp nhất trong 23 năm. Đến năm 1996, chỉ còn 7.000 toa hàng được sản xuất. Những ai nghĩ rằng ngành này sẽ phục hồi mạnh đã mắc sai lầm. Bài học: Đôi khi, "tối nhất" không có nghĩa là sắp có "bình minh." Nó có thể còn tệ hơn nữa.
6. "Tôi có thể mất bao nhiêu?"
Lynch ví dụ một trường hợp: Giả sử hàng xóm của bạn đầu tư $10.000 vào cổ phiếu với giá $50/cổ phiếu, trong khi bạn đầu tư $25.000 vào cổ phiếu đó ở giá $3/cổ phiếu. Nếu cổ phiếu giảm về $0, ai mất nhiều hơn? Hầu hết mọi người không biết cách trả lời câu hỏi này.
Bài học: Đầu tư không chỉ là về số lượng cổ phiếu bạn mua mà còn về tổng số tiền bạn bỏ ra.
7. "Tôi sở hữu cổ phiếu an toàn."
Nhiều người nghĩ rằng nếu họ nắm giữ cổ phiếu của các công ty lâu đời hoặc được thừa kế cổ phiếu, thì họ sẽ an toàn. Nhưng Lynch chỉ ra rằng lịch sử đầy những công ty "an toàn" đã thất bại. Bài học: Không có cổ phiếu nào an toàn tuyệt đối, bạn phải liên tục theo dõi và đánh giá.
8. "Tôi mất tiền vì không mua."
Lynch khẳng định: "Cách duy nhất để mất tiền là mua một cổ phiếu, nó giảm giá, và bạn bán nó." Không mua một cổ phiếu không phải là mất tiền, vì bạn chưa thực sự đầu tư vào nó. Bài học: Đừng tiếc nuối những cơ hội đã qua, hãy tập trung vào quyết định đầu tư sắp tới. 9. "Cổ phiếu đang tăng, nghĩa là tôi đúng." Lynch mô tả tình huống: Một người mua cổ phiếu ở mức $10, sau đó nó tăng lên $13. Họ không biết gì về công ty, nhưng vẫn quyết định mua thêm vì nghĩ rằng mình đang đúng. Bài học: Giá cổ phiếu tăng không có nghĩa là quyết định của bạn đúng. Hãy hiểu rõ lý do đằng sau sự tăng giá.
10. "Tôi bỏ lỡ cơ hội này, tôi sẽ chờ cái tiếp theo."
Lynch cảnh báo: "Cái tiếp theo thường không hoạt động." Có rất nhiều công ty cố gắng sao chép thành công của Toys R Us hay Home Depot, nhưng những bản sao này hiếm khi thành công. Bài học: Không phải lúc nào cơ hội tiếp theo cũng tốt. Hãy cẩn trọng khi chọn cổ phiếu. Tóm lại Peter Lynch cảnh báo rằng nhiều suy nghĩ phổ biến của nhà đầu tư thực chất lại rất nguy hiểm. Thay vì dựa vào cảm tính hoặc những niềm tin sai lầm, hãy tập trung vào phân tích thực tế của công ty và thị trường để đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn.
