Liên hệ với chúng tôi Contact Us

Bài 3: Sai lầm đầu tư - Lệch lạc tính đại diện

Một loại lệch lạc và sai lầm mà Finsuccess muốn gửi đến anh chị nhà đầu tư là lệch lạc tính đại diện (Representativeness bias), lệch lạc này dễ nhận thấy trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện tại. Vậy lệch lạc tính đại diện là gì và cách giải quyết ra sao, cùng đọc với Finsuccess nhé.

Khái niệm lệch lạc tính đại diện

Lệch lạc tính đại diện (Representativeness bias) là một lệch lạc xuất hiện khi chúng ta sử dụng một sự vật, sự việc nào đó có vẻ bề ngoài tương đồng, xảy ra với một mẫu nhỏ mà kết luận cho tổng thế sự việc. 

Cách làm này sẽ nguy hiểm cho chúng ta khi đưa ra quyết định dựa trên thông tin không đầy đủ, từ đó sẽ rất rủi ro trong đầu tư.

Lệch lạc tính đại diện là một loại sai lầm đầu tư cần cân nhắc loại bỏ

Lệch lạc tính đại diện là một loại sai lầm đầu tư cần cân nhắc loại bỏ

Ví dụ lệch lạc tính đại diện

Ví dụ trong cuộc sống

Khi đi trên đường chúng ta gặp ai đó xăm mình rất nhiều, trong đầu chúng ta nghĩ rằng đó là người không đáng tin. Nhưng thực tế hình xăm chỉ là một hình vẽ nghệ thuật, nó không đánh giá được bản chất và thái độ của một người. Do đó chỉ dựa vào một hình xăm nhỏ làm đại diện, mà kết luận cho tổng thể về bản chất và tính cách của một người là một lệch lạc tính đại diện.

Hay một ví dụ khác: khi đi trên đường, chúng ta cũng gặp một người đeo kính cận, trong đầu ta nghĩ người này giỏi, người này học thức cao và đáng tin, đây cũng là một lệch lạc mang tính đại diện ngược với ví dụ bên trên.

Lệch lạc tính đại diện là gì?

Lệch lạc tính đại diện là gì?

Ví dụ trong đầu tư

Trong giai đoạn thị trường chứng khoán Việt Nam bùng nổ 2020-2021, nhiều cổ phiếu bất động sản lớn tăng rất tốt như NVL, PDR, NLG…sau đó một số nhà đầu tư dựa vào đại diện nhóm ngành đó tăng, tìm kiếm những cổ phiếu bất động sản nhỏ khác để đầu tư, quyết định mua mạnh các cổ phiếu bất động sản như LDG, L14, DIG, HPX… Đến 2022 thị trường có tín hiệu xấu, nhóm cổ phiếu này đã sụp đổ, làm nhiều nhà đầu tư thiệt hại nặng nề.

Cách giải quyết

 Nhận biết lệch lạc tính đại diện là một trong những sai lầm đáng kể trong đầu tư, FinSuccess quyết định tìm hiểu và đưa ra một vài giải pháp giúp các nhà đầu tư trên thị trường phần nào giảm thiểu được các sai lầm này. Đơn cử sẽ gồm 3 phương pháp như sau:

Hiểu về phân tích và thống kê

Sau khi đã hiểu rõ về lệch lạc tính đại diện, để kiểm soát nó đầu tiên chúng ta nên học cách phân tích cơ hội đầu tư một cách kỹ lưỡng trước khi ra quyết định, tập trung vào tính toán xác suất của sư kiện đó xảy ra bao nhiêu % trước khi đưa ra quyết định thay vì chỉ dựa vào tính đại diện của nó. Trong đầu tư đặc biệt là buy-and-hold nên phân tích những doanh nghiệp bạn chọn mua một cách rõ ràng, logic, thay vì chỉ dựa vào một vài thông tin nhỏ, mang tính đại diện.

Khắc phục lệch lạc tính đại diện như thế nào?

Khắc phục lệch lạc tính đại diện như thế nào?

Nên tập trung thói quen định lượng mọi thứ

Lệch lạc tính đại diện dễ dàng xảy ra khi chúng ta đánh giá vấn đề dựa vào định tính, cố gắng trong đầu tư hay kinh doanh, tập trung nhiều hơn vào các con số như báo cáo tài chính, tình hình tài chính, tỷ suất sinh lời của dự án, xác suất thành công của dự án… thay vì chỉ dựa vào những đánh giá cảm tính, định tính.

Xu hướng nhìn thấy người khác bị lệch lạc tính đại diện hơn là bản thân

Do đó khi nghe một ai đó nói về các cơ hội đầu tư, kinh doanh, hay vấn đề nào đó, chú ý xem họ có bị mắc phải lệch lạc này không, từ đó có thể giúp chúng ta đặt ra câu hỏi về tính xác suất và biết cách áp dụng để giải quyết vấn đề của chúng ta.

Hy vọng bài viết sẽ giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về lệch lạc tính đại diện, đồng thời cũng biết cách giải quyết cho sai lầm này, từ đó ngày càng đầu tư hiệu quả hơn.

Thành Trung
Founder
Thành Trung

“Quy tắc số 1 là không bao giờ để mất tiền. Quy tắc số 2 không bao giờ quên Quy tắc số 1.”


Có thể bạn quan tâm
3 cách chinh phục đầu tư chứng khoán, hướng đến tối ưu dòng tiền

3 cách chinh phục đầu tư chứng khoán, hướng đến tối ưu dòng tiền

Tài chính cá nhân và bài học 2024-12-12 11:43

Đầu tư cổ phiếu hay Đầu tư chứng khoán là cụm từ khá quen thuộc những năm gần đây đối với những cá n...

EBT, EBIT và EBITDA: Sự khác biệt là gì?

EBT, EBIT và EBITDA: Sự khác biệt là gì?

Tài chính cá nhân và bài học 2024-11-11 17:35

Các chỉ số EBT, EBIT, và EBITDA có vai trò quan trọng trong phân tích đầu tư, vì chúng giúp nhà đầu...

Tránh Tổn Thất Lớn Trong Đầu Tư

Tránh Tổn Thất Lớn Trong Đầu Tư

Tài chính cá nhân và bài học 2024-11-11 11:20

Chiến lược cắt lỗ là “cứu cánh” trong những thị trường biến động giúp giảm thiểu rủi ro. Nắm vững nh...

Đặc điểm của 4 lớp tài sản lớn tại Việt Nam

Đặc điểm của 4 lớp tài sản lớn tại Việt Nam

Tài chính cá nhân và bài học 2024-10-07 14:58

Việc lựa chọn kênh đầu tư phù hợp là rất quan trọng, nhà đầu tư cần đánh giá rõ các đặc điểm của các...

KIM TỰ THÁP VỀ RỦI RO CỦA CÁC TÀI SẢN ĐẦU TƯ

KIM TỰ THÁP VỀ RỦI RO CỦA CÁC TÀI SẢN ĐẦU TƯ

Tài chính cá nhân và bài học 2024-10-04 17:15

Dù rủi ro mang lại thách thức, nhưng nó cũng mở ra cơ hội để các nhà đầu tư tích lũy thêm kinh nghiệ...

SỬ DỤNG NỢ TRONG ĐẦU TƯ (SONG NGỮ)

SỬ DỤNG NỢ TRONG ĐẦU TƯ (SONG NGỮ)

Tài chính cá nhân và bài học 2024-09-27 13:40

Morgan Housel và huyền thoại đầu tư mới nổi gần đây Howard Marks đã khuyến nghị trong bài đăng trên...

ESOP - Giá trị của chương trình sở hữu cổ phiếu dành cho nhân viên

ESOP - Giá trị của chương trình sở hữu cổ phiếu dành cho nhân viên

Tài chính cá nhân và bài học 2024-09-09 09:52

Cổ phiếu ESOP vẫn còn khá xa lạ đối với nhiều nhà đầu tư. Đây là loại cổ phiếu gì? Được phát hành nh...

8 CHIẾN LƯỢC ĐẦU TƯ THÀNH CÔNG

8 CHIẾN LƯỢC ĐẦU TƯ THÀNH CÔNG

Tài chính cá nhân và bài học 2024-08-26 14:42

Mỗi nhà đầu tư đều có "khẩu vị" đầu tư riêng, chính vì vậy lựa chọn cho mình một phương pháp đầu tư...

Chiến lược Trung Bình Giá DCA

Chiến lược Trung Bình Giá DCA

Tài chính cá nhân và bài học 2024-08-23 10:11

Hãy tưởng tượng bạn thích ăn sô cô la, nhưng giá sô cô la thay đổi hàng ngày. Có ngày thì rẻ, có ngà...

BÀI HỌC ĐẦU TƯ TỪ CHARLIE MUNGER

BÀI HỌC ĐẦU TƯ TỪ CHARLIE MUNGER

Tài chính cá nhân và bài học 2024-07-29 13:19

Bạn có biết hầu hết những thương vụ đầu tư thành công của Warren Buffett trong khoảng 40 năm trở lại...

Checklist đầu tư của các nhà đầu tư huyền thoại trên thế giới

Checklist đầu tư của các nhà đầu tư huyền thoại trên thế giới

Tài chính cá nhân và bài học 2024-07-26 08:52

Warren Buffett. Peter Lynch. Charlie Munger. Philip Fisher. Họ có điểm chung đều là những nhà đầu tư...

7 Lợi Thế Đầu Tư Của Các Công Ty Gia Đình

7 Lợi Thế Đầu Tư Của Các Công Ty Gia Đình

Tài chính cá nhân và bài học 2024-07-24 09:27

Trong một thế giới cạnh tranh khốc liệt, các công ty gia đình đã chứng minh rằng việc có 'skin in th...

Liệu Kamala Harris có thể làm nên bất ngờ trước Donald Trump?

Liệu Kamala Harris có thể làm nên bất ngờ trước Donald Trump?

Tài chính cá nhân và bài học 2024-07-23 16:24

Rạng sáng nay Tổng thống Mỹ Joe Biden đã rút lui khỏi cuộc tranh cử tổng thống Mỹ năm 2024 khi chỉ c...

8 LỜI KHUYÊN ĐẦU TƯ CỦA HOWARD MARKS

8 LỜI KHUYÊN ĐẦU TƯ CỦA HOWARD MARKS

Tài chính cá nhân và bài học 2024-07-18 10:48

Howard Stanley Marks (1945) là một nhà đầu tư nổi tiếng người Mỹ. Ông là người đồng sáng lập và đồng...

Warren Buffett đã xây dựng đế chế của mình như thế nào?

Warren Buffett đã xây dựng đế chế của mình như thế nào?

Tài chính cá nhân và bài học 2024-07-16 15:14

Warren Buffett, một trong những nhà đầu tư thành công nhất mọi thời đại, đã xây dựng đế chế của mình...

15 tiêu chí chọn cổ phiếu tăng trưởng của Philip Fisher

15 tiêu chí chọn cổ phiếu tăng trưởng của Philip Fisher

Tài chính cá nhân và bài học 2024-07-15 14:11

Philip Arthur Fisher (8/9/1907 – 11/03/2004) là nhà đầu tư chứng khoán Mỹ nổi tiếng với cuốn sách "C...

10 bài học từ 20 năm kinh nghiệm đầu tư của Morgan Stanley

10 bài học từ 20 năm kinh nghiệm đầu tư của Morgan Stanley

Tài chính cá nhân và bài học 2024-07-12 11:34

Chỉ một số ít công ty có thể liên tục tích lũy tài sản cho cổ đông với tỷ suất lợi nhuận vượt trội t...

Hành trình đi tìm “Cỗ máy lãi kép” từ bậc thầy điềm tĩnh Chuck Akre

Hành trình đi tìm “Cỗ máy lãi kép” từ bậc thầy điềm tĩnh Chuck Akre

Tài chính cá nhân và bài học 2024-07-11 14:58

“Cỗ máy lãi kép”, theo Warren Buffet, mang hình thái của một doanh nghiệp lý tưởng có khả năng sinh...

Bí quyết của Francois Rochon để chiến thắng thị trường

Bí quyết của Francois Rochon để chiến thắng thị trường

Tài chính cá nhân và bài học 2024-07-11 14:32

Francois Rochon là một doanh nhân, nhà đầu tư và nhà từ thiện nổi tiếng thế giới. Ông được giới tài...

5 Quy tắc đầu tư của Mohnish Pabrai

5 Quy tắc đầu tư của Mohnish Pabrai

Tài chính cá nhân và bài học 2024-07-09 15:11

Lối tiếp cận truyền thống của hầu hết các nhà đầu tư trên thực tế luôn là “Rủi ro cao, lợi nhuận cao...